De kwestie: Wachtlijsten in de sport

| Hans Matheeuwsen

Inwoners van Zuidoost-Brabant worden in toenemende mate geconfronteerd met wachtlijsten. Voor een woning, voor de dokter, voor een school. Het is de tol van het succes van de economische succesformule Brainport waardoor de groei hier twee keer zo groot is als in het land. Ook wie lid wil worden van een sportvereniging krijgt steeds vaker te horen dat er helaas een wachtlijst is.

In Eindhoven wachten tweeduizend kinderen, jongeren en volwassenen op een plek in een voetbalteam. Het amateurvoetbal spant de kroon. Maar ook het zwemmen - inclusief zwemles -, atletiek, cricket, beachvolleybal en tennis/padell kennen inmiddels wachtlijsten.

Veel halsporten, waaronder turnen, zuchten onder ruimtegebrek. Volgens de Eindhovense wethouder van onder meer sport en financiën Maes van Lanschot (CDA) is er sprake van een probleem dat de gemeente gaat aanpakken. De groei van Eindhoven en omgeving zorgt voor meer inwoners en dus grotere druk op alle voorzieningen. De stad is de snelst groeiende gemeente van Nederland. De verwachting is zo’n 243.000 inwoners begin januari 2024 en 300.000 over zes jaar, en bijna een miljoen in de Brainportregio. Honderd jaar geleden telde Eindhoven nog geen 6.500 inwoners. Eindhoven explodeert momenteel. Er wordt dan ook gesproken van een schaalsprong, met andere woorden: op alle fronten wordt de stad drukker en groter.

ASML wordt over het algemeen genoemd als aanjager van de economie. De vergelijking met de expansie van Philips in de vorige eeuw wordt meer dan eens gemaakt. ASML maakt zeer geavanceerde machines voor de producties van chips, de minuscule schakelingen in elektronische apparaten zoals bijvoorbeeld je smartphone. In zijn kielzog groeien alle toeleveranciers in de regio mee. ASML en zijn toeleveranciers trekken kenniswerkers van over de hele  wereld aan. Zij willen hier wonen en leven.

Play Hard

Volgens het credo ‘een gezonde geest in een gezond lichaam’ willen veel internationals en hun gezinnen hun favoriete sport beoefenen, ook in teamverband. De gemeente Eindhoven moedigt sporten aan. “Work hard, play hard”, zegt wethouder Maes van Lanschot. “Omdat zo veel mensen in beweging zijn, ontstaan er wachtlijsten. Op zichzelf een goede zaak, immers: met sporten nemen ook gezondheid en vitaliteit van mensen toe. Maar het geeft momenteel wel druk op de voorzieningen.”

Voetbal is internationaal de meest populaire sport. In Eindhoven zijn dertien amateurclubs actief op elf sportcomplexen verdeeld over de stad. Zij beschikken samen over zo’n veertig velden natuurgras en volgens opgave van de  gemeente over zeventien kunstgrasvelden.

Dat is te weinig. Er zijn nog andere zaken die een rol spelen bij het veroorzaken van de schaarste. Sportverenigingen functioneren bij de gratie van de vrijwilligers. Daar is een tekort aan. Verder verkeren niet alle accommodaties in een even goede staat, of is er gewoon een tekort aan kleedkamers.

Kunstgras

De gemeente is de totale behoefte in kaart aan het brengen, antwoordt Van Lanschot. Vervolgens wordt er een huisvestingsplan voor de sportverenigingen in de stad gemaakt, en zullen er volgend jaar financiële oftewel politiek-bestuurlijke keuzes moeten worden gemaakt. Want er zal niet overal geld voor zijn, weet hij als wethouder van financiën.

Dus spreekt hij van korte- en lange termijn oplossingen voor het tegengaan van wachtlijsten. Een simpel voorbeeld kan zijn dat spelertjes zich thuis omkleden en niet meer op de club. En wat meer ingrijpende oplossing, aldus Van Lanschot, is accommodaties uitbreiden.

Voor het amateurvoetbal kan de aanleg van tien extra kunstgrasvelden een oplossing zijn, rekent hij voor. De bezetting van een kunstgrasveld kan vier keer zo groot zijn als dat van een natuurgrasveld omdat de bespeelbaarheid van het laatste weersafhankelijk is. Op kunstgras kan in principe altijd gespeeld en getraind worden. De meeste voetbalclubs beschikken over minimaal één, soms twee kunstgrasvelden, afhankelijk van het aantal leden.

Dan kunnen nog allerlei innovaties worden toegepast, legt hij verder uit. Denk aan slimmer onderhoud van de natuurgrasvelden. Als voorbeeld hiervan noemt hij de HiPSter. De Hi Pitch Screener is een mobiel meetapparaat dat aan de hand van verzamelde data de staat van het veld in beeld brengt waardoor het onderhoud kan worden verbeterd én dus de bespeelbaarheid. Notabene een Eindhovens vinding, hoe kan het ook anders, door het bedrijf Holland Innovative op de High Tech Campus. De Eredivisie CV spreekt van een wereldprimeur en stelt de HipSter beschikbaar aan betaald voetbalclubs. Inmiddels is er interesse uit het buitenland.

Investeringen

Gemiddeld maken zo’n tweehonderd spelers gebruik van een kunstgrasveld bij een vereniging. Een kunstgrasveld kost 700.000 euro. Aanleg van tien voetbalvelden - om de huidige wachtlijst weg te werken - zou dus een investering van zeven miljoen euro vergen, af te schrijven in tien jaar. Een serieus bedrag, realiseert de wethouder zich.

In totaal geeft de gemeente op jaarbasis 24 miljoen euro uit aan sport. Daarvan is zeven miljoen voor beleid en activiteiten, en zeventien miljoen voor de accommodaties. De wethouder neemt geen voorschot op de uitslag van de behoefte-inventarisatie die uitmondt in een integraal huisvestingsplan. Het bouwen van een nieuwe sporthal bijvoorbeeld is een zeer forse uitgave, doet hij alvast aan verwachtingsmanagement. “We zullen de investeringen in sport moeten afwegen in relatie tot alle uitdagingen in de stad.”

Sportregisseurs

De wethouder geeft aan dat er ook een rol weggelegd kan zijn voor ondernemende sportaanbieders, zoals de Klimhal in Eindhoven. Verder roept hij ouders en volwassen sportbeoefenaren op, zeker ook internationals, om zich in te zetten als vrijwilliger voor een club. Dat helpt alle verenigingen én hun leden. “Tweeduizend kinderen op de wachtlijst is gewoon te veel”, vindt Van Lanschot.

De gemeente heeft zestien sportregisseurs in dienst die de verenigingen ondersteunen. Zij zorgen voor een match tussen vraag en aanbod op het gebied van sport en bewegen in de wijken, op scholen en bij sportaanbieders. Ook helpen ze met het vinden en binden van vrijwilligers. Met als doel een gezond en vitale stad. De ontwikkelingen in Eindhoven bieden vooral ook kansen, besluit de wethouder. “Het mes kan aan meer kanten snijden. Doe mee, bied je aan als vrijwilliger. Dat is goed voor de verenigingen, het is een manier om nieuwe mensen te leren kennen, nieuwe vrienden te maken en je netwerk uit te breiden.”