'Den Bosch is het Santiago van Brabant
Veldhovenaar Jan Groenen, zelf een fervent wandelaar, is de initiatiefnemer van Camino Brabant. Hij liep eind 2020 samen met vrienden via de kustlijn van Portugal naar Spanje de pelgrimsroute naar Santiago. Hij vroeg zich af waarom zo’n tocht niet dichter bij huis bestond. Waarom geen ‘Santiago-effect’ in Brabant creëren? Aldus gebeurde. Nadat hij zijn ICT-bedrijf had verkocht, besloot Jan zich te gaan richten op het ontwikkelen van een Brabantse pelgrimsroute, een wens die al langer op zijn bucketlist stond.
Samen met vrienden Jacco van der Net en Marco Paulussen werden stap voor stap de routes uitgezet. Allereerst online om vervolgens de routes in praktijk te brengen, waarbij vooral ook gekeken werd naar mooie locaties per gemeente. Daarna zijn de routes allemaal meerdere malen gelopen en al lopend verbeterd. Medio 2023 zijn er fietsroutes aan toegevoegd, waarbij bepaalde delen werden aangepast. Van elke route is een digitaal GPX-bestand gemaakt die pelgrims kunnen gebruiken om de route op hun mobiele telefoon weer te geven. “In juli 2021 zat ik bij de notaris voor de overdracht van mijn bedrijf en toen heb ik meteen ook onze Stichting Camino Brabant laten vastleggen”, aldus Jan.
Dat er bij het opzetten van zo’n pelgrimsroute enorm veel komt kijken, daar is hij inmiddels wel achter. Van een website tot stempels, van stickers tot bordjes, van 180 kilo wegende betonnen paaltjes tot oorkondes, om wat dingen te noemen. Los van alle informatie en communicatie van en over de route. Om alles in goede banen te leiden, is voor elke route een routebeheerder gevonden die helpt de route te verbeteren en aan te passen en vragen van pelgrims te beantwoorden. Jan: “We krijgen regelmatig reacties van deelnemers over bijvoorbeeld een wegomlegging of afgesloten brug. Dat soort wijzigingen blijven, dus het is goed dat we daarop gewezen worden.”
Wedstrijd in genieten
Jan wordt blij als hij vertelt over zijn wandel- tochten. De Camino Brabant vindt hij geen wedstrijd, zoals het wel eens wordt gezien. “Hoogstens een wedstrijd in genieten”, merkt hij op. “Het Brabantse land heeft zo veel moois te bieden. Zo kan er zomaar ineens een ijsvogel voorbijvliegen.” Of zoals in de oorkonde van de fietsroute staat te lezen: Onderwége zulde veul schôn dinger gezien hebbe, veul schaope, misschien un wild perd, veel knèn en ook wa schôn veugelkes en dikke koej in de waâi.
Sint-Janskathedraal
“De Sint-Janskathedraal in Den Bosch is dé trekpleister voor de Brabantse pelgrimsroute en tevens algemeen begin- en eindpunt”, aldus Jan. “Een prachtige kathedraal met ingebouwde Mariakapel waar ontzettend veel mensen jaarlijks op af komen. Den Bosch is eigenlijk het Santiago van Brabant.” Mariakapellen, vooral bekend in Brabant, hebben een bepaalde aantrekkingskracht op veel mensen en zijn erg waardevol om meerdere redenen, weet Jan. In de Camino Brabant zijn zo’n zestig kapellen opgenomen. Zelf wordt Jan nog regelmatig verrast en ontdekt hij nieuwe dingen. “Neem het gehucht Hooidonk bij Son en Breugel bijvoorbeeld. Daar heb ik toch onlangs weer een prachtig kapelletje ontdekt nadat ik daar bij de watermolen zat en een oudere man mij daarop wees.”
Inmiddels hebben ruim 2.000 mensen zich als pelgrim online aangemeld voor de Camino Brabant
Stempels
Was het vroeger in ons land heel normaal om allerlei documenten te voorzien van stempels, tegenwoordig is dat anders. Jan: “In zuidelijke landen zijn stempels eigenlijk nog heel gebruikelijk. Om het authentieke karakter van de pelgrimstocht te behouden, hebben we ook voor Camino Brabant stempels laten maken voor alle routes. Voor elke kapel of kerk is een unieke stempel gemaakt.”
Inmiddels hebben ruim 2.000 mensen zich als pelgrim online aangemeld voor de Camino Brabant. De bekendheid neemt gestaag toe. Voor 19,95 euro krijgen mensen een wandelpakket, met daarin een pin of embleem, stempelboekje, routekaart en na afloop een certificaat/oorkonde. Om de stichting in de toekomst te laten voortbestaan, blijven donaties van groot belang. Subsidies binnenhalen en hele grote bedrijven over de streep trekken voor sponsoring is iets van de lange adem. Toch wordt steeds meer een beroep gedaan op sponsoren.
Mobiele app
In een paar jaar tijd is er al veel gerealiseerd en er zijn nog genoeg ideeën, zoals het ont- wikkelen van een eigen Camino Brabant muntje voor kaarsen. Eén grote wens die Jan snel hoopt te realiseren is een mobiele app. Die kost zo’n 40.000 euro en dat geld heeft de stichting nog niet bij elkaar. “Zo’n app waarin je alles over Camino Brabant kunt vinden, die je altijd bij de hand hebt onderweg en waarin je direct een melding kunt doen via je mobiele telefoon. Dat wordt de volgende ‘pelgrimsstap’ en een mooie uitdaging”, sluit Jan af. Maar zoals het een echte pelgrim betaamt, wint de aanhouder (te lezen in de oorkonde):
Nondejúú, ge hèt ‘m ûtgereeje..den Braobantsen Camino! Ge zult onderwège wel es gedaâcht hebbe: ‘k houw ermee op, mèr na ’n paor worsten- breujkes, ‘ne goeie tas koffie, n’en botterham mé zult en unne kwatta veur onderwége en mis- schien zelfs nog ergend een lekker kouw pilske, hèdde gij ’t toch mer mooi gedaon!
Pelgrim:
Volgens het woordenboek is een pelgrim iemand die reist, vooral tijdens een tocht, om plaatsen van religieuze betekenis te bezoeken, ook wel bedevaarder of biddende reiziger genoemd. De beroemdste pelgrimstochten zijn uiteraard die naar bedevaartsoorden Lourdes en Santiago de Compostella. Sinds 2021 hoef je als wandelaar en fietser echter niet meer zo ver te reizen om toch prachtige natuur en religieu- ze gebouwen op je route tegen te komen dankzij de Camino Brabant (‘camino’ betekent pad in het Spaans en ‘bon camino’ is voor hoe pelgrims elkaar onderweg begroeten). Dit is een wandel- en fietstocht met in totaal dertien routes van meer dan 300 kilometer door het mooie Brabantse landschap langs Den Bosch, Eindhoven, Tilburg en Breda. In maart 2022 werd de route officieel geopend door de burgemeester van Den Bosch. Het logo met een Sint-Jakobsschelp en de Brabantse kleuren rood en wit zijn een afgeleide van het logo van Santiago de Compostella.
Foto: Eddie Mol